تعریف ایمنی
ایمنی واژه ای است که امروزه تقریبا در همه کارها مورد توجه فراوانی قرار می گیرد. برای کلمه ایمنی می توان تعاریف متعددی را را ارائه کرد، از آن جمله محافظت در برابر وقوع خطر است و این خطر می تواند با توجه به شرایط، تعابیر مختلفی داشته باشد از قبیل: ایمنی در برابر سقوط، ایمنی در برابر تصادف، ایمنی در برابر آتش سوزی و...، به طوری که امروزه واژه ایمنی جزء واژه های کلیدی امور اقتصادی نیز شده است.
ایمنی عبارت است از میزان درجه دور بودن از خطرها. در تعریف عملی ایمنی آمده است که خطر درواقع شرایطی است که دارای پتانسیل رساندن صدمه به کارکنان، تجهیزات و ساختمان ها و از بین بردن مواد یا کاهش کارایی در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده است. ایمنی به طور صد در صد و مطلق وجود ندارد و عملا هم هیچ گاه حاصل نخواهد شد. از این روست که گفته می شود ایمنی، حفاظت نسبی در برابر خطرها است.
ایمنی، می تواند به عنوان ضمانت نامه سازمانی تعریف شود که سطح قابل قبول ایمنی برای فرآیندی خاص یا برای مدت زمان چرخه حیات پروژه، تامین خواهد شد.
فرهنگ ایمنی محصول ارزش ها ، گرایش ها، ادراکات، صلاحیت ها و الگو های رفتاری فردی و گروهی کارکنان است، که به وسیله آن میزان تبعیت کارکنان از سبک و شیوه مدیریت ایمنی و بهداشت سازمان مشخص می گردد. امروزه 3 دیدگاه درباره فرهنگ ایمنی بیان می شود:
1_دیدگاه سخت افزاری: تا چند دهه قبل دانشمندان برای کنترل زبان و کاهش آمار حوادث معتقد بودند که باید موانع و حفاظت های بیشتری را برای دستگاه ها ساخت یا ابزار و ماشین آلات ایمن تری را به وجود آورد ولی باز هم آمار حوادث پایین نیامد!
2_دیدگاه نرم افزاری: در این دیدگاه کنترل حوادث، کاهش ضایعات، آموزش بهتر رویه ها procedure، خط مشی ها، برنامه ریزی، مورد توجه قرار گرفت ولی باز هم تاثیر چشمگیری در کاهش آمار حوادث نداشت.
3_دیدگاه زیست افزاری: در این دیدگاه انسان به عنوان عامل اصلی و تاثیر گذار در حوادث مورد توجه محققین قرار گرفت. پژوهشگران روی سیستم های ایمنی_ ایمنی فرآیند و مدیریت های نوین ایمنی کار کردند تا بلکه بتوانند از احتمال و شدت بروز حوادث بکاهند. با توجه یه این که انسان موجود پیچیده از لحاظ روانی و رفتاریست هنوز نکات مبهم زیادی وجود دارد که در مورد اثر بخشی این روش را قضاوت سخت کرده است.
فرهنگ ایمنی
عملکرد سلامت و ایمنی از سازمانی به سازمانی دیگر میتواند بسیار متفاوت باشد. چرا بعضی سازمان ها، پیاپی عملکردهای بهتری نسبت به سازمان های دیگر دارند. چرا نگرش بعضی سازمان ها و حتی کشور ها نسبت به سلامت کاملا متفاوت از دیگران است؟
اساسی ترین عامل که بر عملکرد سلامت و ایمنی تاثیر می گذارد همان چیزی است که به آن فرهنگ ایمنی اطلاق می گردد. درسال های اخیر بسیاری از سازمان ها به فرهنگ درون سازمانی علاقمند شده اند زیرا آنها تاثیرش را بر عملکرد کلی دریافته اند. به همین ترتیب مدیران سلامت و ایمنی به ارتباط میان فرهنگ و عملکرد ایمنی علاقمند می شوند.
هدف از فرهنگ ایمنی
هدف اساسی، در سازمانی با این شعار اساسی که "هیچ جراحتی قابل قبول نمی باشد" گسترش فرهنگ ایمنی است. تمام سطوح سازمان با کمک مدیریت ارشد و با به روز نمودن آمار حوادث و جراحت و نتایج بررسی ها و توصیه های بعدی برای رسیدن به هدف که همان جلوگیری از حادثه است باید بکوشند.
مدیریت ایمنی
در اکثر سازمان های صنعتی و غیره یکی از بخش ها ایمنی است که مدیریت آن مستلزم دانش فنی و تجربه کافی در شغل مربوطه می باشد. به مقوله ایمنی از ابعاد مختلف پرداخته می شود ولی غالبا مهمترین اصل ایمنی مدیریت صحیح آن است که دارای دو بعد فرهنگی و فنی ____ مهندسی است. معمولا کار در حیطه های مدیریتی به ویژه در بعد فرهنگی آن مشکل تر و کاربردی تر است. قبل از اجرای برنامه ایمنی باید هدف آن را روشن کرد. اهداف کلی هر واحد سازمانی را خط مشی آن تعیین می کند که در دو شاخه فلسفه ایمنی و استراتژی ایمنی بیان می شود.
فلسفه ایمنی
دراین قسمت دیدگاه های ما در قبال ایمنی بازگو می شود. مثلا ایمنی امری جدا از سایر امور نیست و با تمام فعالیت های انسانی و ماشینی آمیخته است و رعایت اصول ایمنی وظیفه همگانی است.
استراتژی ایمنی
تعیین مسئولیت ها، تهیه و تنظیم استاندارد ها، آموزش کارکنان، ارزیابی عملکرد ایمنی و غیره همه در شاخه مدیریت استراتژیک مطرح می شود. وظیفه مدیران ایمنی تعیین خط مشی ها و سیاست هایی است که بر اساس اهداف و کار هر سازمانی متغیر هستند، هر برنامه ریزی بلند مدت و کوتاه مدت بر مبنای سیاست های کلی ایمنی صورت می گیرد، خواسته و دیدگاه مدیر ایمنی شالوده سیاست های ایمنی و فرهنگ حاکم بر سازمان در تعیین آنها تاثیر مستقی می گذارد.
